Chuyển đổi nhân sự trong kỷ nguyên AI

AI đang thay đổi cách con người làm việc, đồng thời cũng âm thầm định hình lại những giá trị do con người đem lại trong công việc.

Tại tọa đàm do Đại học RMIT Việt Nam phối hợp cùng Deloitte tổ chức, lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia nhân sự và giới học thuật đã cùng thảo luận về những chiến lược giúp các tổ chức không chỉ vững vàng trước thay đổi mà còn phát triển bền vững nhờ đặt yếu tố con người làm nền tảng trong quá trình triển khai AI.

Với chủ đề “Giá trị con người và AI – Khám phá tác động ngầm, và thúc đẩy tăng trưởng và khả năng phục hồi”, khách tham dự sự kiện được nghe phần chia sẻ của diễn giả chính: ông Lee Yun Han, Giám đốc Khối Công nghệ và Chuyển đổi, Bộ phận Nguồn vốn nhân lực thuộc Deloitte Đông Nam Á. Ông nhấn mạnh rằng, AI đang cách mạng hóa môi trường làm việc, nhưng nếu các tổ chức không tập trung chú ý vào giá trị con người, họ có nguy có đánh mất yếu tố cốt lõi thúc đẩy hiệu suất và sự gắn kết. 

Hứa hẹn và áp lực từ AI

Ông Lee mở đầu bằng cách đặt ra câu hỏi với người tham dự để họ nhìn nhận lại giả định của mình về vai trò của AI trong môi trường làm việc. 

“Mô hình tạo giá trị cũ đã không còn đủ. Trong kỷ nguyên AI, các tổ chức cần một tuyên bố mới về giá trị con người trong bối cảnh hiện nay của tổ chức”, ông nói. 

Dẫn chứng từ báo cáo Tình hình ứng dụng AI tạo sinh trong doanh nghiệp năm 2024 của Deloitte, ông Lee đã trình bày sáu xu hướng định hình bức tranh AI hiện tại. Các xu hướng bao gồm: tốc độ ứng dụng AI, sự thay đổi của các rào cản, mức độ ứng dụng AI không đồng đều giữa các ngành, nhu cầu tập trung vào giá trị cốt lõi doanh nghiệp, chuyển dịch trong góc nhìn của lãnh đạo cấp cao, và sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo độc lập (Agentic AI) – các hệ thống tự chủ, hoạt động như cộng sự thay vì chỉ là công cụ. 

Ông nêu bật chênh lệch giữa tiềm năng công nghệ và mức độ sẵn sàng của tổ chức.

“Phần lớn các công ty đang vận hành theo tốc độ của bản thân tổ chức mình, chứ không phải tốc độ của công nghệ”, ông Lee nhận xét. “Rào cản chính trong việc mở rộng quy mô và tạo ra giá trị từ AI vẫn tồn tại phổ biến ở nhiều tổ chức”.

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý trong bài phát biểu của ông Lee là khái niệm “tác động thầm lặng” của AI – những hệ quả không mong muốn thường bị bỏ qua. Các tác động này gồm sự kiệt sức, cảm giác cô đơn và sự xói mòn năng lực phán đoán của con người.

“AI giúp cải thiện năng suất làm việc nhưng cũng có thể làm tăng khối lượng công việc và độ phức tạp. Chúng ta cần có chủ đích khi thiết kế quy trình hợp tác giữa AI và con người”, ông nói.

Quan sát về “tác động thầm lặng” được ông Lee rút ra từ chính trải nghiệm cá nhân trong vai trò lãnh đạo ở thời đại AI.

“Tôi từng kỳ vọng nhân viên của mình hoàn thành khối lượng công việc – vốn đã từng cần tới ba ngày – trong vòng một giờ. Điều đó gây ra căng thẳng”, ông chia sẻ. “Giờ đây chúng tôi đã cùng nhau rà soát kết quả do AI tạo ra. Đó là quá trình cộng tác chứ không phải bài kiểm tra năng suất”.

Kỹ năng con người vẫn giữ vai trò thiết yếu

Phiên thảo luận sau đó có phần chia sẻ của đại diện từ Masan Consumer Holdings, STADA Pymerphaco, Janus Executive Search & Talent Advisory và Deloitte. Dù nhu cầu về mức độ sử dụng thành thạo AI ngày càng tăng, các diễn giả đều thống nhất rằng những năng lực con người, như sự thấu cảm và tư duy phản biện, vẫn là những yếu tố không thể thay thế. 

Bà Võ Thị Minh An, Đối tác sáng lập và Giám đốc điều hành khu vực châu Á-Thái Bình Dương công ty Janus  Executive Search & Talent Advisory, chia sẻ góc nhìn từ thực tiễn công việc tuyển dụng nhân sự cấp cao trên toàn khu vực châu Á.

“AI mang lại năng lượng và sự hào hứng. Tuy nhiên, mức độ quan tâm của doanh nghiệp đối với yêu cầu nhân sự có kỹ năng, khả năng ứng dụng và triển khai AI vẫn chưa tương ứng. Ở Việt Nam, chỉ hai trên mười vị trí chúng tôi tuyển dụng hiện nay có yêu cầu liên quan đến kỹ năng AI”, bà cho biết.

“Sự thấu cảm là kỹ năng quan trọng nhất ở mọi cấp độ – và đây là kỹ năng khó bị thay thế bởi AI”.

Bà còn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tư duy phân tích và phản biện trong bối cảnh AI hiếm khi thừa nhận không biết chắc về vấn đề nào đó.

“AI không bao giờ nói ‘Tôi không biết’. Vậy nên chúng ta cần người có khả năng đặt câu hỏi, xác thực và tư duy phản biện”, bà An nhận định.

Bà Phạm Thị Quý Hiền, Giám đốc Nhân sự tại Masan Consumer Holdings, chia sẻ góc nhìn thực tiễn về chiến lược triển khai năng lực AI trong tổ chức trong khi vẫn bảo vệ giá trị con người và tính riêng tư. Chiến lược của Masan bao gồm triển khai hệ thống Copilot nội bộ cho hơn 5.000 nhân viên, khích lệ đội ngũ lãnh đạo thể hiện vai trò tiên phong và tổ chức các buổi huấn luyện phổ cập hành trình chuyển đổi.

“AI sẽ không lấy đi công việc của bạn, trừ khi bạn không biết cách dùng công nghệ này”, bà chia sẻ và nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc củng cố cảm giác an toàn cho nhân viên trên hành trình chuyển đổi.

Bà Hồ Thị Bạch Quyên, Giám đốc phòng Văn hóa & Con người tại STADA Pymepharco Việt Nam, giải thích về sự thay đổi về chức năng phòng ban từ việc quản lý những vấn đề mang tính vận hành sang định hình văn hóa và phát triển con người. Sự dịch chuyển này phản ánh định hướng chiến lược hướng tới xây dựng văn hóa, năng lực phù hợp và thu hút nhân tài. Bà giới thiệu các sáng kiến của tổ chức gồm văn hóa khích lệ phát triển, khuyến khích đóng góp ý kiến và mô hình cố vấn đảo chiều.

Bà nhấn mạnh đến tầm quan trọng của hành vi ứng xử lãnh đạo trong việc xây dựng lòng tin và sự đón nhận trong quá trình chuyển đổi với AI – từ đào tạo nhân viên mới, xây dựng văn hóa bày tỏ sự biết ơn, ghi nhận, đến hướng tiếp cận riêng biệt cho từng thế hệ người lao động.

Bà Võ Kim Thoa, Quản lý cấp cao phụ trách Chuyển đổi Tổ chức, Khối Công nghệ và Chuyển đổi thuộc Deloitte Đông Nam Á, cho biết dù AI đang thay đổi cách chúng ta làm việc, công nghệ này không thể thay thế con người.

Bà nói: “Công việc đang thay đổi một cách rõ rệt. Một số nhiệm vụ có thể được AI thực hiện hiệu quả hơn, nhưng khi cần chọn lọc nội dung hay xác thực tính chính xác thì năng lực phán đoán của con người vẫn là yếu tố then chốt. Con người vẫn làm mắt xích quan trọng trong quy trình”.

Tiến sĩ Lương Thanh Thảo, quyền Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị nhân sự, đã tổng kết lại những điểm chính của tọa đàm.

“AI cần được triển khai dựa trên nhu cầu của con người để hỗ trợ vận hành an toàn hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ, thúc đẩy hòa nhập và tăng trưởng”, bà nói. “Việc ứng dụng AI phải minh bạch và có trách nhiệm, đảm bảo quyền riêng tư và sự giám sát của con người trong các quyết định quan trọng. Khi năng lực sử dụng AI phát triển thông qua công việc thực tế cùng với sự thực hành, huấn luyện và suy ngẫm thường xuyên, các bộ phận tại tổ chức có thể xây dựng cả kỹ năng thực tiễn và khả năng phán đoán để tương tác với AI một cách có chọn lọc trong quy trình làm việc”.

Trong các phiên thảo luận nhóm, người tham dự khám phá cách dùng AI sao cho tiết kiệm thời gian chứ không phải tạo thêm áp lực, thiết kế lại quy trình làm việc theo mô hình hợp tác giữa người và AI, đồng thời xây dựng niềm tin trong tổ chức. Người tham dự còn thảo luận về việc cần suy nghĩ lại việc thiết kế công việc, xác định xem vai trò nào có thể được AI thay thế và những nhiệm vụ nào trong các vai trò này có thể tự động hóa hay cần hỗ trợ.

Tọa đàm khép lại bằng cam kết chung – tiếp tục đặt ra những câu hỏi đúng đắn. Trong bối cảnh AI không ngừng phát triển, thách thức đặt ra không chỉ là sự phát triển về công nghệ, mà còn là những câu chuyện chạm vào chiều kích con người một cách sâu sắc.

Bài: Hoàng Hà