Sức mạnh mềm du lịch Việt Nam: Điện ảnh và âm nhạc nên là trọng tâm mới

Tận dụng sức hút ngày càng tăng của ngành du lịch, Việt Nam có thể khuếch đại ảnh hưởng toàn cầu thông qua âm nhạc và điện ảnh. Theo Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm (Đại học RMIT), hai ngành này hứa hẹn trở thành công cụ sức mạnh mềm giúp quảng bá văn hóa và cảnh quan độc đáo của đất nước.

Sức mạnh mềm – khả năng tạo ảnh hưởng thông qua sự hấp dẫn và thuyết phục thay vì ép buộc – đóng vai trò then chốt trong việc định hình sức hút toàn cầu của một quốc gia và vun đắp thiện chí. Sau màn tăng trưởng vượt bậc về khách quốc tế đến Việt Nam trong năm 2024, đạt 17,5 triệu lượt, tăng 39,5% so với năm trước và vượt qua Singapore, Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng.

Để tiếp tục khuếch đại sức hấp dẫn và xây dựng mối liên kết sâu sắc hơn với du khách toàn cầu, Việt Nam nên tập trung chiến lược vào ngành công nghiệp âm nhạc và điện ảnh đang phát triển mạnh mẽ như những sản phẩm văn hóa xuất khẩu chủ lực mới. Trong một thế giới ngày càng số hóa, những loại hình nghệ thuật này mang đến cơ hội chưa từng có để giới thiệu văn hóa phong phú, cảnh quan tuyệt đẹp và tinh thần năng động của Việt Nam đến với khán giả trên toàn thế giới.

Điện ảnh: Một kênh để phô diễn văn hóa và cảnh quan Việt Nam ra thế giới

Màn ảnh rộng có sức mạnh độc đáo đưa người xem đến với những thế giới khác nhau, định hình nhận thức của họ và khơi dậy mong muốn trải nghiệm trực tiếp. Tiềm năng của Việt Nam đã hé lộ qua những bộ phim được quốc tế công nhận, trong đó cảnh quan và ở một mức độ nào đó, nêu bật văn hóa Việt Nam.

A Tourist’s Guide to Love (Đạo diễn: Steven K. Tsuchida, 2023) đã thu hút sự chú ý lớn từ khán giả toàn cầu, đạt hơn 34 triệu giờ xem trên Netflix sau khoảng 10 ngày ra mắt, lọt vào Top 10 phim tại 89 quốc gia và đứng số 1 tại 19 quốc gia. Được quay theo tiêu chuẩn Hollywood, bộ phim tái hiện nét cuốn hút của danh lam thắng cảnh cùng vẻ đẹp của con người và văn hóa Việt Nam qua sáu địa điểm chính: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hội An, Mỹ Sơn và Hà Giang.

Tương tự, khung cảnh ngoạn mục của vịnh Hạ Long và các địa điểm khác trong Kong: Đảo đầu lâu (Đạo diễn: Jordan Vogt-Roberts, 2017) đã tạo ra làn sóng quan tâm lớn từ khán giả quốc tế. Phim đã đạt doanh thu trên 568 triệu đô la Mỹ toàn cầu. Sau khi phim ra mắt, các địa điểm quay phim như Quảng Bình, Ninh Bình và Quảng Ninh đã trở thành những điểm đến hấp dẫn cho du khách. Trong tháng 2/2017, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 1,2 triệu lượt, tăng 42,2% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh đó, tác phẩm Người Mỹ trầm lặng (Đạo diễn: Phillip Noyce, 2002) dù mang bối cảnh lịch sử phức tạp, cũng khắc họa một Việt Nam thời thuộc địa với những thước phim đầy chất thơ. Gần đây, bộ phim Đất rừng phương Nam (Đạo diễn: Nguyễn Quang Dũng, 2023) với những cảnh quay hùng vĩ và đậm chất văn hóa miền Tây cũng thu hút sự chú ý của khán giả trong nước và quốc tế.

Hiện tượng du lịch điện ảnh đã được thiết lập vững chắc ở nhiều quốc gia khác, với vô số du khách bị thu hút đến những địa điểm có thật được khắc họa trong các bộ phim và chương trình truyền hình nổi tiếng. Hàn Quốc là bậc thầy toàn cầu trong việc tận dụng các bộ phim truyền hình và điện ảnh để thu hút khách du lịch đến các địa điểm quay phim, tạo ra các tour du lịch và trải nghiệm chuyên biệt. Loạt phim Harry Potter đã có tác động tương tự đến du lịch ở Vương quốc Anh, khi người hâm mộ đổ xô đến các địa điểm mang tính biểu tượng xuất hiện trong phim. Việt Nam có nguyên liệu thô – những cảnh quan quyến rũ và những câu chuyện ngày càng hấp dẫn – để khai thác thị trường “béo bở" này.

Sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa ngành điện ảnh và ngành du lịch là rất quan trọng. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có thể hỗ trợ tìm kiếm địa điểm quay phim, cung cấp và quảng bá ưu đãi cho việc quay phim tại Việt Nam, phát triển các gói du lịch làm nổi bật các địa điểm xuất hiện trong phim. Hơn nữa, việc quảng bá các bộ phim Việt Nam có sức hấp dẫn quốc tế tại các liên hoan phim toàn cầu và thông qua các nền tảng phát trực tuyến có thể đóng vai trò là một hình thức quảng bá du lịch mạnh mẽ, dù là gián tiếp.

Ảnh hưởng ngày càng tăng của nhạc Việt trên sân khấu toàn cầu

Ngoài sức hấp dẫn thị giác của điện ảnh, âm nhạc mang đến một con đường kết nối cảm xúc mạnh mẽ không kém với khán giả quốc tế. Nhạc pop Việt Nam (V-pop) đang trỗi dậy mạnh mẽ về sức sáng tạo và sự công nhận quốc tế. Các nghệ sĩ như Sơn Tùng M-TP, với lượng người theo dõi trực tuyến khổng lồ và những giai điệu bắt tai, và Hoàng Thùy Linh, người thường pha trộn pop đương đại và các yếu tố truyền thống Việt Nam, đã thu hút sự chú ý vượt ra ngoài biên giới Việt Nam. Đặc biệt, bài hát See Tình trong album LINK (2023) đã nổi tiếng toàn cầu nhờ các video trên TikTok. Bên cạnh đó, các nghệ sĩ trẻ như Binz với phong cách rap độc đáo, Đen Vâu với những ca từ sâu sắc mang đậm hơi thở cuộc sống, và những giọng ca nội lực như Mỹ Tâm, Hà Anh Tuấn cũng có lượng fan hâm mộ đông đảo và sức ảnh hưởng nhất định.

Gần đây, MV Bắc Bling của Hòa Minzy đã đạt 86 triệu lượt xem trên YouTube chỉ sau ba tuần ra mắt. MV này không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường quốc tế, lọt vào top 5 và top 10 tại các quốc gia như Australia, Singapore và Hàn Quốc. Sự thành công của MV đã góp phần lan tỏa vẻ đẹp của văn hóa và con người Việt Nam đến gần hơn với thế giới. Nhiều khán giả quốc tế sau khi xem MV đã bày tỏ mong muốn được đến thăm Việt Nam, đặc biệt là vùng đất Bắc Ninh - nơi MV được quay.

Hơn nữa, Việt Nam ngày càng trở thành địa điểm hấp dẫn của các lễ hội âm nhạc. Những sự kiện quy mô lớn ở các đô thị như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội cũng như các buổi hòa nhạc và festival âm nhạc độc đáo tại các địa điểm du lịch biển như Phú Quốc và Đà Nẵng, đang thu hút ngày càng nhiều khán giả quốc tế, những người đang tìm kiếm những trải nghiệm văn hóa độc đáo.

Để định vị Việt Nam như một trung tâm du lịch âm nhạc sôi động, các cơ quan quản lý cần tích cực hỗ trợ tổ chức và quảng bá các sự kiện âm nhạc đa dạng, từ các buổi hòa nhạc pop đương đại đến các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống. Xây dựng một lịch trình những sự kiện âm nhạc trên khắp cả nước và quảng bá chúng ra quốc tế có thể thu hút một phân khúc khách du lịch mới – những người yêu âm nhạc khao khát trải nghiệm trực tiếp nền âm nhạc năng động của Việt Nam. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng để hỗ trợ các sự kiện quy mô lớn và đơn giản hóa quy trình thị thực cho du khách quốc tế sẽ tăng cường hơn nữa sức hấp dẫn này.

Khuếch đại chiến lược sức mạnh mềm qua mạng xã hội

Trong kỷ nguyên số, các nền tảng truyền thông xã hội là những công cụ không thể thiếu để khuếch đại những sản phẩm văn hóa xuất khẩu và tiếp cận khán giả toàn cầu một cách trực tiếp. Các nền tảng như TikTok, YouTube và Instagram mang đến khả năng tiếp cận chưa từng có cho phim ảnh và âm nhạc Việt Nam, vượt qua rào cản biên giới và tiếp cận những du khách tiềm năng một cách trực tiếp.

Câu chuyện thành công từ các quốc gia khác mang đến những bài học giá trị. Các video âm nhạc thể hiện một cách tuyệt đẹp văn hóa và cảnh quan của quốc gia, như một số sản phẩm K-pop và Latin pop từng làm, đã vô tình đóng vai trò là những quảng cáo du lịch mạnh mẽ. Tương tự, việc những người có ảnh hưởng (KOL) về du lịch ghé thăm và quảng bá các địa điểm quay phim có thể tạo ra sự quan tâm đáng kể.

Mặc dù Việt Nam chưa có nhiều sản phẩm điện ảnh và âm nhạc được liên kết có chủ đích với du lịch và đạt sức lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội, tiềm năng ở đây là vô cùng lớn. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nên chủ động triển khai các chiến dịch tiếp thị kỹ thuật số để định vị một cách chiến lược các cảnh quay trong phim và các sự kiện âm nhạc như những điểm thu hút du lịch hấp dẫn. Điều này bao gồm việc tạo ra nội dung hấp dẫn giới thiệu các địa điểm quay phim cùng với những thước phim hậu trường, quảng bá các nghệ sĩ V-pop và các lễ hội âm nhạc đến khán giả quốc tế thông qua quảng cáo nhắm mục tiêu, cũng như hợp tác với những người có ảnh hưởng toàn cầu để trải nghiệm và chia sẻ những sản phẩm văn hóa của Việt Nam.

Để thu hút lượng du khách quốc tế ngày càng tăng và đa dạng trong thị trường du lịch toàn cầu cạnh tranh hiện nay, Việt Nam phải tận dụng các tài sản văn hóa phong phú của mình một cách chiến lược. Điện ảnh và âm nhạc, với sức hấp dẫn cảm xúc vốn có và phạm vi tiếp cận toàn cầu, nổi bật như những công cụ sức mạnh mềm đặc biệt hiệu quả. Bằng cách thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các nhà làm phim, ca sĩ, nhạc sĩ, ban quản lý du lịch và các chuyên gia tiếp thị kỹ thuật số, Việt Nam có thể tối đa hóa quy mô tiếp cận và tác động của những sản phẩm văn hóa xuất khẩu. Tập trung vào du lịch giải trí, tận dụng khả năng kể chuyện hấp dẫn của các bộ phim và năng lượng sôi động của nền âm nhạc, là chìa khóa để tạo nên sự khác biệt cho Việt Nam như một điểm đến toàn cầu độc đáo, năng động và vô cùng thú vị.

Bài: Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Khoa Truyền thông và Thiết kế, Đại học RMIT Việt Nam

Hình đại diện: nick – stock.adobe.com | Hình đầu trang: Nghiem – stock.adobe.com